ด้านในวิหาร เราจะเห็นแผ่นวงกลมใหญ่มาก แขวนอยู่ที่เสาหิน สลักตัวอักษรอิสลามไว้ คือคำว่า อัลเลาะห์ (Allah) คือพระนามของพระเจ้า / มูฮัมหมัด (Muhammad) คือองค์ศาสดา และ 4 คาริบ (Caliph) คือผู้นำของศาสนาอิสลาม เกิดขึ้นหลังสมัยศาสดามูฮัมหมัด เป็นผู้ที่มีสิทธิ์ในการเล่าเรื่องศาสนาอิสลาม ได้แก่ อาบู (Abu) / บาร์ก (Bakr) / อูมาร์ (Umar) / อุทมาน (Uthman) / และ อาลี (Ali) รวมทั้ง หลาน 2 คนของมูฮัมหมัด ได้แก่ ฮัสซาน (Hassan) / ฮุสเซน (Hussain) โดยนักเขียนอักษรวิจิตร Kazasker Mustafa Izzed Effendi และเมื่อเรามองที่ภาพโมเสกทางด้านทางเข้าทิศตะวันตกเฉียงใต้ ก็งดงามมาก เป็นภาพพระนางมารีนั่งอยู่บนบัลลังก์ประดับด้วยหินอัญมณี และมีพระเยซูตอนเด็กนั่งอยู่บนตัก กำลังอวยพรให้กับ จักรพรรดิคอนสแตนติน สวมชุดราชพิธี โชว์โมเดลของเมือง ยืนอยู่ทางซ้ายของนางมารี และทางขวาเป็นจักรพรรดิจัสติเนียน โชว์โมเดลของฮาเกียโซเฟีย ..ภาพวงกลมทั้ง 2 ข้างบรรจุอักษรย่อ แปลว่า “Mother of God”

แล้วเราเดินต่อขึ้นไปยังชั้น 2 กันนะคะ ซึ่งที่นี่ไม่มีบันได มีแต่ทางลาดขึ้นเป็นทางลาด 7 สโลปหรือว่า 7 ช่วงน่ะค่ะ ซึ่งค่อนข้างยาวไกล และชันพอดูค่ะ ที่ไม่มีบันไดเป็นเพราะว่าในสมัยนั้น พระจักรพรรดิและพระจักรพรรดินีจะขึ้นชั้น 2 ด้วยการทรงม้า ฉะนั้นเพดานในส่วนทางลาดนี้จะสูงระดับที่คนอยู่บนหลังม้าแล้วจะไม่ชนเพดาน แต่ตอนนี้เพดานนี้ไม่สูงแล้วหลังจากที่มีการบูรณะในหลายครั้ง กว่าจะขึ้นมาถึงชั้น 2  ทางลาด 7 สโลปนี้ก็ทำเราหอบได้อยู่ค่ะ ฮึบ..ฮึบ..เมื่อมาถึงชั้น 2  ตรงกลางจะมีแผนผังของชั้น 2 ให้เราดู.. ณ จุดที่ 1 นี้เรียกว่า Empress’s Lodge เป็นจุดที่ดีที่สุดในการชมฮาเกียโซเฟีย ไว้สำหรับตั้งบัลลังก์ให้พระจักรพรรดินีนั่งชมพิธีทางศาสนาต่างๆ ในโบสถ์ ในช่วงจักวรรดิโรมันตะวันออก ..เราเดินตามทางเดินชั้นสองนี้ไปเรื่อยๆ นะคะ เราจะเห็นภาพโมเสกที่สวยงาม และมีอายุกว่า 500 ปี

ภาพโมเสกหนึ่งซึ่งอยู่ในสภาพที่ทรุดโทรมไปเยอะ แต่ก็เป็นภาพที่มีเรื่องราว น่าจะวาดในศตวรรษที่ 13 เป็นภาพที่มีความนุ่มนวล มีการแสดงทางอารมณ์โดยโทนของโมเสก เป็นภาพพระเยซูยืนถือคัมภีร์ไบเบิลอยู่ตรงกลาง พระนางมารี และนักบุญจอห์นกำลังวิงวอนในวันพิพากษา.. เมื่อเรามองดูที่ใบหน้าของพระเยซู เราจะพบว่าตาซ้ายและตาขวามองไปทิศทางที่แตกต่างกัน เป็นเทคนิคการวาดที่ทำให้รู้สึกว่า ไม่ว่าคุณยืนมองรูปนี้จากตรงไหนก็ตาม คุณจะเห็นเหมือนพระเยซูมองไปทางคุณอยู่ในทุกทิศทาง ภาพนี้เป็นภาพโมเสคที่มีหนึ่งเดียวในโลก และเป็นภาพในช่วงเริ่มต้นของยุคเรเนซอง (Renaissance) ในศิลปะการวาดภาพของไบเซนไทน์

และภาพโมเสกที่น่าสนใจอีกภาพหนึ่ง เป็นศิลปะไบเซนไทน์ น่าจะวาดในศตวรรษที่ 12 เป็นภาพพระแม่มารีในชุดน้ำเงินเข้ม อุ้มพระเยซูอยู่บนตัก ซึ่งทรงกำลังอวยพรด้วยมือขวา ขนาบด้วยพระจักรพรรดิจอห์นที่ 2 คอมเนนุส (Emperor John II Comnenus) ทางด้านซ้าย และพระจักรพรรดินีเอเลน่า (Empress Irene) ทางด้านขวา กำลังบริจาคให้กับฮาเกียโซเฟีย และมีภาพของลูกชายคนโต อเล็กซิส (son Alexius Comnenus) ไม่มีเคราวัยรุ่น อาจจะแสดงให้เห็นภาพตอนพระองค์ขึ้นราชาภิเษกตอนอายุเพียง 17 ปี อยู่ที่เสาเหลี่ยมด้านข้างของพระจักรพรรดินี สิ่งที่จะเห็นได้ชัดคือ ความแตกต่างของภาพจักรพรรดินีโซ ซึ่งภาพจะเก่ากว่าประมาณ 1 ศตวรรษ เพราะในภาพนี้จักพรรดินีเอเลน่าจะแสดงสีหน้าชัดเจนกว่า และยังวาดผมเป็นสีทอง แก้มสีชมพูกุหลาบ ตาสีเทา สวมชุดราชวงศ์ฮังกาเลี่ยนตามเชื้อสาย และจักพรรดิก็ทรงวาดในท่าทางที่สง่างาม

อีกภาพโมเสกที่สวยงาม... ก็สวยล้ำค่าทุกรูปนะคะ ^_^ น่าจะวาดในศตวรรษที่ 11 เป็นภาพพระเยซูนั่งตรงกลางอยู่บนบัลลังก์ในชุดคลุมสีน้ำเงินเข้ม (เป็นแนวทางของศิลปะไบเซนไทน์) ทรงอวยพรด้วยพระหัตถ์ขวา และทรงถือพระคัมภีร์ไบเบิลอยู่ในพระหัตถ์ซ้าย ทางด้านซ้ายเป็นพระจักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 9 (Emperor Constantine IX Monomachus) และข้างขวาคือพระจักรพรรดินีโซล (Empress Zoe) ในชุดราชพิธี กำลังบริจาคให้กับฮาเกียโซเฟีย ..และมีเรื่องเล่าว่า เมื่อจักรพรรดินีโซลแต่งงาน ก็ได้เขียนภาพโมเสกนี้ขึ้น แต่เมื่อสามีสิ้นไป พระนางจึงแต่งงานใหม่ และแต่งตั้งให้เป็นจักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 9 ดังนั้นจึงต้องมีการแก้ไขภาพโมเสกนี้ แต่แก้ไขเฉพาะช่วงศีรษะหรือใบหน้าเท่านั้น ช่วงตัวยังคงเป็นภาพของสามีคนเดิมของพระนาง ซึ่งไม่แน่ชัดว่าเป็นสามีคนไหน เพราะมีก่อนหน้านี้ 2 พระองค์ โดยสามีแรกคือ โรมานุส ที่ 3 (Romanus III Argyrus) ซึ่งแต่งงานตอนโซลอายุ 50 และสามีที่สอง ไมเคิลที่ 4 (Michael IV) ภาพที่เห็นปัจจุบันคือคอนสแตนตินที่ 9

และยังมีภาพโมเสกอีกอันหนึ่งอยู่ในโดมทองเหนือทางเข้า เป็นภาพพระนางมารีอุ้มพระเยซูอยู่บนตัก เราสามารถเห็นได้เมื่อเดินไปสุดทางเดินแล้วมองไปทางซ้ายมือ น่าจะวาดในศตวรรษที่ 9 แต่เชื่อว่าน่าจะเป็นภาพบูรณะจากภาพดั้งเดิมในศตวรรษที่ 6 ยุคไบเซนไทน์ จริงๆ แล้ว ยังมีอีกหลายสิ่งที่น่าชม และน่าสนใจในพิพิธภัณฑ์ฮาเกียโซเฟียแห่งนี้นะคะ ไว้ถ้าเพื่อนๆ อยากไปชมด้วยตัวเอง ก็ติดต่อเราเข้ามาได้นะคะ แล้วเราจะพาคุณไปสัมผัส ย้อนเวลาในมหานครสองทวีป...กรุงคอนสแตนติโนเปิล ด้วยตัวคุณเองค่ะ ^_^